Giải pháp đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng phòng, chống tham ô, tham nhũng trong Đảng, Nhà nước. Người cho rằng đó là “những căn bệnh nguy hiểm”, “là giặc nội xâm”, không chỉ gây thiệt hại về kinh tế, mà còn làm suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; làm suy yếu bộ máy của Đảng, Nhà nước; gây mất lòng tin của quần chúng nhân dân. Trong những năm qua, đặc biệt là từ năm 2013, khi Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng được thành lập, trực thuộc Bộ Chính trị, do đồng chí Tổng Bí thư làm Trưởng ban, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng được tiến hành ráo riết, quyết liệt, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” và để công tác phòng, chống tham nhũng đi vào chiều sâu, gắn kết đồng bộ giữa phòng và chống, từ tháng 9/2021, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng được Bộ Chính trị quyết định bổ sung thêm chức năng, nhiệm vụ là phòng, chống tiêu cực, mà trọng tâm là chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên. Do đó, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (PCTNTC) những năm gần đây đã có bước tiến mạnh, đột phá, đạt nhiều kết quả rất quan trọng, toàn diện, rõ rệt, để lại dấu ấn tốt, tạo hiệu ứng tích cực, lan toả mạnh mẽ trong toàn xã hội, như đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định “công tác PCTNTC đã trở thành xu thế không thể đảo ngược”, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, hưởng ứng, đánh giá cao, cộng đồng quốc tế ghi nhận, góp phần quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, giữ vững ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân, nâng cao vị thế, uy tín của nước ta trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, công tác PCTNTC vẫn chưa đáp ứng yêu cầu và tình hình thực tế; số vụ việc tham nhũng, tiêu cực phát hiện được còn nhiều, phạm vi, mức độ sai phạm lớn; trách nhiệm, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của một số cấp uỷ và người đứng đầu trong đấu tranh PCTNTC chưa thật sự quyết liệt, hiệu quả chưa cao; công tác phòng ngừa tham nhũng ở một số nơi còn hình thức, việc kiểm tra, tự phát hiện và xử lý vi phạm trong nội bộ còn rất hạn chế, còn xảy ra tình trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ngay trong đội ngũ những người làm công tác PCTNTC; tình trạng nhũng nhiễu, vòi vĩnh gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp cũng như tình trạng né tránh, đùn đẩy, sợ sai, làm việc cầm chừng trong một số cơ quan, đơn vị khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được ngăn chặn và đẩy lùi; thu hồi tài sản tham nhũng còn thấp.

 Để công tác PCTNTC trong thời gian tới đạt hiệu quả hơn, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay cần thực hiện tốt các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, phải tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, thực hiện nghiêm túc các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về PCTNTC, nhất là việc học tập, nghiên cứu cuốn sách “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh” của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến; chú trọng xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Đây là nhiệm vụ không mới, nhưng rất quan trọng; bởi tuyên truyền, giáo dục là một trong những biện pháp căn bản để nâng cao nhận thức một cách đầy đủ, sâu sắc về vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác đấu tranh PCTNTC; về tinh thần, ý thức, đạo đức, xây dựng liêm chính, chống tha hóa, biến chất để từ đó có quyết tâm chính trị cao và biến quyết tâm chính trị thành hành động thực tế của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và Nhân dân, trước hết là sự gương mẫu, quyết liệt, nói đi đôi với làm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, tổ chức, đơn vị. Do đó, phải quán triệt, tuyên truyền, giáo dục sâu rộng các mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp, quy định của Đảng và Nhà nước về PCTNTC; về sự nguy hại của tham nhũng, tiêu cực với những hình thức thiết thực, hiệu quả, phù hợp với từng nhóm đối tượng; đồng thời, phải kiên trì giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức về đức tính liêm khiết, chính trực; xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, tiêu cực. Phối hợp, chủ động công khai, kịp thời cung cấp thông tin, định hướng tuyên truyền về PCTNTC; chú trọng thông tin, tuyên truyền về gương người tốt, việc tốt; khắc phục tình trạng thông tin một chiều, thông tin không chính xác, mang tính kích động, gây hoang mang, cũng như tình trạng sợ sai, không dám làm, làm cầm chừng. Bảo vệ, khen thưởng, động viên kịp thời những người tích cực, dũng cảm đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực và phải kiên quyết vạch trần, phê phán, bác bỏ các luận điệu xuyên tạc, lợi dụng PCTNTC để kích động, chia rẽ, gây mất đoàn kết chống phá Đảng, Nhà nước ta; xử lý nghiêm việc đưa tin sai sự thật, vu cáo, bịa đặt, gây hậu quả xấu.

Hai là, tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo rà soát cơ chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội; cơ chế, chính sách về PCTNTC để phát hiện những sơ hở, bất cập, không phù hợp để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc kiến nghị, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, góp phần xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, về quản lý kinh tế - xã hội và PCTNTC để bịt kín những “khoảng trống”, “kẽ hở” như Tổng Bí thư đã từng chỉ đạo “phải xây dựng cho được một cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để “không thể tham nhũng”; một cơ chế răn đe, trừng trị nghiêm khắc để “không dám tham nhũng”; và một cơ chế bảo đảm để “không cần tham nhũng”.

Ba là, phải kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phòng ngừa với chủ động phát hiện, xử lý kịp thời, đồng bộ, nghiêm minh các hành vi tham nhũng, tiêu cực; trong đó, phòng ngừa là chính, là cơ bản, lâu dài; phát hiện, xử lý là đột phá, quan trọng.

Cùng với việc rà soát, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện về cơ chế, chính sách, phải thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện đồng bộ, nghiêm túc, thực chất các giải pháp phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực, như: Công khai, minh bạch thông tin về tổ chức, hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị; xây dựng, ban hành và thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ; xây dựng, thực hiện quy tắc ứng xử của người có chức vụ, quyền hạn; luân chuyển, chuyển đổi vị trí công tác; cải cách hành chính, nhất là việc thực hiện Thủ tục hành chính; ứng dụng khoa học, công nghệ trong quản lý, điều hành; kiểm soát tài sản, thu nhập.

Chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo, đề cao vai trò, trách nhiệm của các cơ quan có chức năng trong việc phát hiện, xử lý, tham mưu xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực thông qua việc nâng cao chất lượng việc tự kiểm tra nội bộ; tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tin báo, tố giác tội phạm của công dân; qua phản ánh của báo chí. Nơi nào có nhiều thông tin, phản ánh về tham nhũng, tiêu cực nhưng không chủ động tự kiểm tra để phát hiện hoặc phát hiện nhưng không xử lý, xử lý nương nhẹ thì cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị địa phương đó phải chịu trách nhiệm và bị xử lý nghiêm theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của đảng, thanh tra, kiểm toán của Nhà nước tập trung vào các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, có nhiều dư luận về tham nhũng, tiêu cực, về suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, như: Quản lý, sử dụng đất đai; xây dựng quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch; đầu tư xây dựng; thực hiện các chương trình mục tiêu; đấu thầu, đấu giá; quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; thực hiện chính sách an sinh xã hội; quy hoạch, luân chuyển, bổ nhiệm cán bộ; ngăn chặn có hiệu quả tệ “tham nhũng vặt”, nhất là tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà, khó khăn cho người dân, doanh nghiệp của cán bộ, công chức trong giải quyết công việc. Trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, thi hành án nếu phát hiện vụ việc vi phạm có dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển ngay hồ sơ đến cơ quan điều tra có thẩm quyền để thụ lý, điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật, không chờ kết thúc quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, thi hành án mới chuyển và nếu phát hiện vi phạm liên quan đến cán bộ thuộc diện cấp ủy quản lý thì phải báo cáo ngay cho cấp ủy có thẩm quyền để xử lý theo quy định.

Đẩy nhanh tiến độ xác minh, điều tra, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế, tiêu cực, nhất là các vụ việc, vụ án diện Ban Chỉ đạo Trung ương, Ban Chỉ đạo tỉnh trực tiếp chỉ đạo, xử lý theo đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng; chú trọng truy tìm, kịp thời áp dụng các biện pháp đồng bộ để thu hồi triệt để tài sản bị tham nhũng ngay từ giai đoạn thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và việc xử lý tham nhũng, tiêu cực phải tiến hành đồng bộ giữa kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính của Nhà nước, đoàn thể và xử lý hình sự.

Bốn là, thực hiện tốt công tác cán bộ, vì cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, là gốc của mọi công việc. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”; mặt khác, tham nhũng chủ yếu do người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi, tham nhũng, tiêu cực diễn ra ở một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp. Thực tiễn công tác PCTNTC cho thấy, ở đâu, nơi nào có cán bộ quản lý, nhất là người đứng đầu tổ chức, cơ quan, đơn vị gương mẫu, trong sạch, có trách nhiệm và quyết tâm cao trong đấu tranh PCTNTC thì ở nơi đó những tệ nạn này được ngăn chặn. Do đó, công tác cán bộ là vấn đề có ý nghĩa quyết định trong công tác PCTNTC. Công tác cán bộ có tốt, có hiệu quả hay không phần lớn đều phụ thuộc vào vai trò các cấp ủy đảng, từ đánh giá cán bộ, đến quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ... Để thực hiện tốt công tác cán bộ, khi cất nhắc, đề bạt, sử dụng cán bộ, các cấp ủy đảng phải coi trọng cả đức và tài. Trong đó, đức là gốc, tài có ý nghĩa quan trọng; cần hiểu rõ năng lực, tư cách, đạo đức của từng cán bộ, để bố trí công việc đúng chuyên môn, năng lực, ngang tầm, thì cán bộ mới phát huy hết sở trường công tác. Đặc biệt là phải xem người đó có gần gũi quần chúng, có được quần chúng tin cậy và mến phục không và người ấy xứng với việc gì. Nếu người có tài mà dùng không đúng tài của họ, cũng không được việc. Để làm tốt công tác phát hiện, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí sử dụng, tạo nguồn cán bộ, các cấp ủy phải căn cứ vào nhiệm vụ chính trị, mục tiêu, chiều hướng phát triển của đơn vị, địa phương mình để khảo sát, phân tích, đánh giá đội ngũ cán bộ hiện có, từ đó cụ thể hóa, định rõ tiêu chuẩn cho từng loại cán bộ (cán bộ đảng, chính quyền, đoàn thể; cán bộ kinh tế, khoa học, văn hóa, ngoại giao...), bảo đảm căn cứ và chuẩn mực cụ thể để xem xét, cất nhắc cán bộ một cách chính xác, phát huy tối đa tiềm năng của họ. Bên cạnh đó, cần mở rộng dân chủ trong đánh giá cán bộ trên cơ sở các tiêu chuẩn, lấy hiệu quả công tác và tín nhiệm của nhân dân làm thước đo chủ yếu; thực hiện theo quy trình chặt chẽ, công tâm, khách quan, phát huy dân chủ, dựa vào tập thể và nhân dân để lựa chọn cán bộ. Hoàn thiện hệ thống thể chế về công tác cán bộ, nhất là những văn bản về quy trình bổ nhiệm, quy định, quy chế về công tác cán bộ; thực hiện quản lý cán bộ, kiểm soát chặt chẽ quyền lực cán bộ theo hướng kiểm soát bằng thể chế kết hợp với kiểm soát bằng đạo đức, ngăn chặn tình trạng “chạy chức”, “chạy quyền” và những tiêu cực, tham nhũng trong công tác cán bộ, để từ đó xây dựng được đội ngũ cán bộ vừa hồng lại vừa chuyên, vừa có đức, vừa có tài, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.

Năm là, phải huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Phát huy vai trò, trách nhiệm của cơ quan và đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên; cơ quan truyền thông và báo chí, doanh nghiệp, doanh nhân trong PCTNTC, nhất là giám sát đối với việc thực thi trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan và người có trách nhiệm, thẩm quyền trong PCTNTC nói chung và trong xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng nói riêng.

Sáu là, tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan thực hiện chức năng, nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ngày càng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, liêm chính, kỷ luật, kỷ cương đi đầu trong việc thực hiện chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; có bản lĩnh, tinh thông nghiệp vụ, khách quan, công tâm khi thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, phải có cơ chế sàng lọc, thay thế kịp thời những người không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, bị xử lý kỷ luật, không còn uy tín với Nhân dân. Chú trọng công tác Đảng, công tác chính trị tư tưởng trong các cơ quan chức năng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; bảo đảm nguyên tắc và thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, cơ chế phối hợp trong từng cơ quan và giữa các cơ quan với nhau. Quan tâm trang bị phương tiện, điều kiện làm việc, thực hiện chế độ, chính sách hợp lý, đổi mới phương thức hoạt động, ứng dụng khoa học công nghệ… góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan, đơn vị và người đứng đầu cơ quan, đơn vị có chức năng phòng, chống tham nhũng; chú trọng “phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ngay trong các cơ quan thực hiện chức năng chống tham nhũng, tiêu cực”.

Bùi Anh Linh- Bí thư chi bộ, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Nội chính Tỉnh ủy Thanh Hóa